Sofia Speybrouck

Het werk van Sofia Speybrouck ademt de intieme stilte van de natuur uit, maar is sterk geladen met de rijke gedachten en de rijpe emoties van haar maker. Door haar reflecties op artistieke wijze leven in te blazen, heeft Sofia – zoals haar vergulde sculptuur van een opstijgende vogel – volop haar vreugde, vrijheid en verlangen gevonden.

Sofia groeide op in een milieu waar lijnenspel en harmonieuze compositie een vast ingrediënt van het leven waren. Haar vader was er, als kunstschilder, al sterk door geboeid en wist die aanleg en interesse gaandeweg aan zijn dochter door te geven. Daardoor was het bijna vanzelfsprekend dat zij beeldende kunst ging studeren: eerst aan het Sint-Maria-instituut te Antwerpen, met specialisatie keramiek, en later aan het Provinciaal Hoger Instituut voor Kunstonderwijs te Hasselt.

Door de jaren heen puurde Sofia haar observaties en vormgeving uit. Er ontspon zich stelselmatig meer stilering in haar werken, evenwel zonder dat die hun herkenbaarheid verloren en er louter abstracte maaksels overbleven. Haar sculpturen mogen dan al uitgaan van een concreet idee, van een emotie of zelfs een figuratief concept, door ingrijpende stijlvorming ontplooien ze zich geleidelijk tot intrigerende illustraties van een hogere, subtiele schoonheid. Ze ontdekken als het ware zichzelf tijdens een langzaam rijpingsproces onder voorzichtig zoekende handen en bij een scherpe, open blik.

‘Ik bekijk alles om me heen in stilte en met wijde ogen’, zegt Sofia. ‘Ik realiseer me wat ik heb, ik ga na wat ik mis. Vanuit die dubbele ervaring bouw ik elk beeld uit tot een apart evenwicht, een afgewogen geheel van tastbare maar ook bedoeld ontbrekende elementen.’ Het is een basisconcept van haar kunst. De volheid van het leven vormgeven kan nu eenmaal niet zonder de uitsparingen van het gemis. Tussen die twee polen trilt er een spanning en leeft er intense wisselwerking. Juist daardoor wekken haar beelden nooit de indruk van immobilisme, van loomheid of verslagenheid. Zelfs prominent aanwezige holtes in een compositie stralen op hun eigen manier energie uit en versterken de suggestie van zelfbewustzijn en weerbaarheid.

Die thematiek, die in haar werk behoorlijk centraal staat, duikt op in uiteenlopende vormen. Aan de basis ligt het diepere besef dat we als mens bestendig in evolutie zijn, dat onze persoon geen onwrikbaar gegeven is maar zich integendeel beschikbaar moet houden voor verandering. De ware wijsheid bestaat er volgens deze kunstenares in om daarbij het nodige geduld aan de dag te leggen, met soepelheid en sierlijkheid, met rechtmatige trots en innerlijke kracht – wachtend op ‘volledige transformatie’.

Een sculptuur die dat vertrouwen bijzonder expressief uitstraalt, is die van een opwiekende ziel – eigenlijk de concrete en elegante invulling van een al bij al ‘onstoffelijk’ gegeven. Zoals zoveel andere van haar werken intrigeert het beeld door zijn aantrekkelijke vorm en een sterke suggestie van beweging. Je zou er een wentelende danser of danseres in kunnen zien, vol overgave diep door de knieën buigend met beide armen hoog in de lucht gestrekt. Maar het is ook zoveel méér. Ze noemt het zelf ‘de laatste draaiing van de ziel voor hij het leven loslaat, de laatste levensdans die overgaat in een vogel’. Hier leeft een gelaagdheid die boekdelen spreekt.

Dit werk illustreert feilloos de diepere essentie van wat zij als kunstenaar beoogt en telkens weet te bereiken: bij indringende observatie nodigt haar werk uit om met creatieve verbeeldingskracht eigen betekenissen neer te leggen in wat de sculpturen als aanzet suggereren. Op die manier brengen de fijnzinnige creaties van Sofia Speybrouck een constante uitwisseling van ervaringen tot stand en resulteren ze steevast in een artistieke dialoog met de toeschouwer.